De mythe over incomplete eiwitten

(Het volgende werd in 2003 geschreven en verscheen in Health Science (het ledenblad van de National Health Association) en in Gezonde Times (De nieuwsbrief van Dr. Fuhrman).

Onlangs gaf ik les aan een groep studenten en beschreef hoe plantaardige voeding toereikend is voor alle menselijke voedingsbehoeften. Een vrouw stak haar hand op en verklaarde: “Ik heb gelezen dat plantaardige voeding niet alle essentiële aminozuren bevat die de mens nodig heeft om gezond te blijven. Wij dienen onze eiwitten te completeren door het eten van dierlijke eiwitten of door het combineren van bepaalde plantaardige voedingsmiddelen zodat we volwaardige eiwitten binnenkrijgen.”

Ik was een beetje verbaasd om dit te horen want dit is een van de oudste mythen in verband met een plantaardige levensstijl en was lang geleden weerlegd. Toen ik haar hierop wees stelde de vrouw zichzelf voor als student medicijnen en verklaarde dat dit toch duidelijk staat vermeld in haar studieboeken over de menselijke fysiologie en dat professoren dit punt tijdens haar lessen onderschrijven.

Ik was geschokt. Als deze mythe niet alleen wijd wordt geaccepteerd onder de algemene bevolking maar ook binnen de medische gemeenschap, hoe kan iemand dan ooit leren om gezond te eten? Het is dus belangrijk om deze verkeerde informatie te corrigeren. Vooral omdat veel mensen hierdoor bang zijn om te kiezen voor een gezonde, vegetarische of veganistische leefstijl. Alleen omdat ze zich zorgen maken over de “incomplete eiwitten” uit plantaardige bronnen.

Hoe komt het dat de mythe over “incomplete eiwitten” zo wijd is verspreid?

Geen kleine misvatting

De “incomplete eiwitten” mythe werd per ongeluk bevorderd en populair in het boek ‘Dieet voor een Kleine Planeet, uit 1971 door Frances Moore Lappé. Daarin onthulde de auteur dat plantaardige voeding niet alle essentiële aminozuren bevat om gezond te kunnen leven. Zij schreef dat het belangrijk is om in één maaltijd een combinatie van plantaardige voeding te eten om alle essentiële aminozuren binnen te krijgen in de juiste hoeveelheden. Het heette de theorie van “eiwit aanvulling.”

Frances Moore Lappé bedoelde dit zeker niet verkeerd en haar fout was ook enigszins begrijpelijk. Ze was geen voedingsdeskundige, fysioloog of arts. Ze was een socioloog en deed een poging om honger in de wereld te stoppen. Ze realiseerde zich dat het omzetten van plantaardige eiwitten naar dierlijke eiwitten een grote impact had op ons milieu en berekende dat als mensen meer plantaardige eiwitten zouden eten, er veel meer mensen konden worden gevoed. In een latere editie van haar boek (1991) trok ze deze verklaring echter in en zei dat haar poging de ene mythe te beëindigen, namelijk om de onoplosbare onvermijdelijkheid van honger in de wereld te beëindigen, zij een tweede mythe in het leven riep, namelijk die van de noodzaak van “eiwit aanvulling.”

In latere edities van haar boek corrigeerde ze haar fout en stelde duidelijk dat alle plantaardige voedingsmiddelen die doorgaans geconsumeerd worden als bron van eiwitten, alle essentiële aminozuren bevatten en dat de mens voldoende eiwitten binnenkrijgt mits je voldoende calorieën consumeert.

Essentiële Aminozuren

Waar komt het begrip “essentiële aminozuren” vandaan? In 1952, rondde William Rose en zijn collega’s een onderzoek af waarin acht essentiële aminozuren voor de mens werden bepaald. Ze formuleerde de “minimale aminozuur eis” door deze gelijk te stellen aan de grootste hoeveelheid van één enkele persoon uit hun studie. Om de “aanbevolen hoeveelheid” vast te stellen verdubbelde ze de minimum eis. Deze “aanbevolen hoeveelheid” werd beschouwd als een “absoluut veilige inname.”

Wanneer je vandaag de dag de hoeveelheid van elk essentieel aminozuur welke beschikbaar is in onbewerkt plantaardig voedsel berekent en vergelijkt met de waarden die bepaald zijn door Rose, zul je merken dat stuk voor stuk, of een combinatie van hele plantaardige voedingsmiddelen alle essentiële aminozuren zuren bevat. Bovendien bieden deze plantaardige voedingsmiddelen niet alleen de “minimum vereisten”, maar bieden hoeveelheden die groter zijn dan de “aanbevolen hoeveelheid.”

Moderne onderzoekers weten inmiddels dat het vrijwel onmogelijk is om onvoldoende aminozuren binnen te krijgen bij een volwaardig plantaardig eetpatroon waarbij er voldoende calorieën worden gegeten. (De enige uitzondering is een dieet uitsluitend op basis van fruit)

Trots en vooroordeel

Helaas is de “incomplete eiwitten” mythe nog niet bereid om te sterven. In een artikel van oktober 2001 in het medische tijdschrift Circulation, over de gevaren van eiwitrijke diëten, schreef de Nutrition Committee van de American Heart Association, “Hoewel plantaardige eiwitten voorkomen in een groot deel van het menselijke dieet, hebben de meeste een tekort aan één of meer essentiële aminozuren en worden daarom beschouwd als onvolledige eiwitten.” Oops!

Arts en schrijver John McDougall schreef de redactie een brief om hen te wijzen op de fout. In plaats van hun fout te erkennen werd de wetenschap voor het gemak vermeden en antwoordde Barbara Howard, Ph.D., hoofd van de Nutrition Comité, op 25 juni 2002 op de brief van Dr. McDougall en verklaarde zonder één enkele wetenschappelijke referentie dat de commissie het juist had en de meeste plantaardig voeding een tekort heeft aan één of meer essentiële aminozuren.” Volledigheidshalve voeg ik toe dat in dezelfde reactie van Barbara Howard wel wordt gezegd wanneer je 5 tot 6 porties granen en 5 of meer porties groente en fruit zou eten, je alle noodzakelijke aminozuren voor een optimale gezondheid binnenkrijgt. Het is duidelijk dat de commissie niet in verwarring wil worden gebracht door de feiten.

Misschien ben je niet verrast door deze misvatting in de medische gemeenschap. Maar hoe zit het met de vegetarische gemeenschap?

Achter de Times

Geloof het of niet, in een artikel over deze kwestie in de Vegetarian Times van september 2002 werd dezelfde fout gemaakt. In een artikel met de titel “Geweldige Aminos,” stelde auteur Susan Belsinger onterecht, “Incomplete eiwitten, die sommige maar niet alle essentiële aminozuren bevatten, kunnen worden gevonden in bonen, peulvruchten, granen, noten en groene bladgroenten. Omdat deze voedingsmiddelen niet alle essentiële aminozuren bevatten, dienen vegetariërs slim te zijn en te kiezen voor een combinatie van voedingsmiddelen uit de verschillende plantaardige groepen. Dit heet het combineren van voedsel.”

Een gevaarlijke mythe

Ten onrechte suggereren veel mensen dat wij dierlijke eiwitten nodig hebben voor de nutriënten die ze bevatten en moedigen ons aan om voedsel te eten waarvan bekend is dat deze bijdraagt aan ontwikkelen van hart- en vaatziekten, diabetes, obesitas en vele vormen van kanker.

Referenties

1. St Jeor S, Howard B, Prewitt E. Dietary protein and weight reduction: a statement for healthcare professionals from the Nutrition Committee of the Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism of the American Heart Association. Circulation. 2001; 104: 1869–1874 | Volledige tekst
2. Rose W. The amino acid requirement of adult man. Nutr Abst Rev. 1957; 27: 631–647.
3. Pennington J. Bowes’ & Church’s Food Values of Portions Commonly Used. 17th ed. Philadelphia, Pa: Lippincott; 1998.
4. Irwin, M. Hegsted D. A conspectus of research on protein requirements of man. J Nutr. 1971; 101:385–428.
5. Weisburger J. Eat to live, not live to eat. Nutrition. 2000; 16: 767–773. | CrossRef | Medline

Dit artikel is oorspronkelijk van Jeff Novick, M.S., R.D. Vice President of Health Promotion for Executive Health Exams International and lectures at the McDougall Program in Santa Rosa, California.