Studies van bijna een eeuw geleden tonen iets heel opvallends aan: neem een groep gezonde jonge mensen en splits deze in twee groepen. De ene groep zet je op een vetrijk dieet en de andere helft op een koolhydraatrijk dieet. Binnen twee dagen ontstaat er bij de groep met het vetrijke dieet een glucose-intolerantie. Bij de groep die het vetrijke voedsel eet ontstaat tweemaal de hoeveelheid bloedsuiker. Naarmate de hoeveelheid vet in voeding stijgt, neemt de bloedsuikerspiegel toe. Waarom leidt het eten van vet tot een hogere bloedsuikerspiegel? Het zou nog zeven decennia duren voor wetenschappers dit mysterie wisten te ontrafelen. Maar uiteindelijk zou dit de sleutel zijn tot onze huidige kennis over de oorzaak van diabetes type 2.
De reden dat atleten veel koolhydraten eten voor een race is vanwege het opbouwen van de brandstoftoevoer in hun spieren. Zetmeel wordt afgebroken in glucose via ons spijsverteringskanaal, circuleert in het bloed (bloedsuiker), wordt opgenomen door de spieren en verbrand voor energie.
Bloedsuiker is net een vampier. Het moet een uitnodiging krijgen om in onze cellen te komen. Die uitnodiging is insuline. Insuline is de sleutel die de deur opent zodat glucose uit ons bloed de spiercellen kan binnengaan. Wanneer insuline zich hecht aan de insulinereceptor op de cel, activeert deze een enzym, die vervolgens een ander enzym activeert die weer twee andere enzymen activeert wat uiteindelijk leidt tot het transport van glucose (zoals uitgelegd in de Engelse video What Causes Insulin Resistance?).
Wat nu als er geen insuline is? Bloedsuiker komt vast te zitten in de bloedbaan en zal op de deur van onze spiercellen bonken maar niet in staat zijn om binnen te gaan. Omdat glucose niet kan binnengaan blijft de bloedsuikerspiegel stijgen en stijgen. Dit is wat er gebeurt in het geval van diabetes type 1: de cellen in de alvleesklier die insuline aanmaken zijn vernietigd en zonder insuline kan het aanwezige suiker in het bloed de spieren niet bereiken en dus stijgt de bloedsuikerspiegel. Maar er is nog een manier waardoor we kunnen eindigen met een te hoge bloedsuikerspiegel.
Wat nu wanneer er genoeg insuline is, maar de insuline niet werkt? De sleutel is er, maar er zit kauwgom op het slot. Dit noemen wij insulineresistentie. Onze spiercellen worden resistent tegen de werking van insuline. Wat is de kauwgom die op het slot zit van onze spiercellen? Wat voorkomt dat insuline de glucose kan binnenlaten in de spiercellen? De oorzaak ligt in kleine druppeltjes vet in onze spiercellen, genaamd intramyocellulaire lipiden.
Vet in de bloedbaan kan zich ophopen in de spiercel waardoor toxische vette afbraakproducten en vrije radicalen de insuline signalering blokkeren. Ongeacht hoeveel insuline wij hebben in ons bloed, is het niet in staat om de glucosepoorten voldoende te openen met als resultaat dat de bloedsuikerspiegel stijgt. En dit kan al gebeuren binnen drie uur. Eén voltreffer van vet kan veroorzaker zijn van insulineresistentie en remt de opname van bloedsuiker na slechts 160 minuten.
Dit mechanisme waarbij vet de veroorzaker is van insulineresistentie was niet bekend totdat chique MRI-technieken werden ontwikkeld om te zien wat er gebeurt in de spieren van mensen als vet werd toegediend in hun bloedbaan. Toen pas kwam men er achter dat verhoging van vet in het bloed insulineresistentie veroorzaakt door remming van glucose transport naar de spieren.
We kunnen ook een tegenovergesteld experiment doen. Verlaag het niveau van vet in het bloed van mensen en de insulineresistentie gaat direct naar beneden. Als we het vet verwijderen uit het bloed, neemt de bloedsuikerspiegel af. Dat verklaren de bevindingen dat bij een vetrijk, ketogeen dieet, insuline niet zo goed werkt. Ons lichaam wordt insuline resistent. Maar als de hoeveelheid vet in onze voeding lager en lager wordt, werkt insuline beter en beter. Een duidelijk bewijs dat suiker tolerantie van zelfs gezonde individuen kunnen worden aangetast door het toedienen van een koolhydraatarm, vetrijk dieet. We kunnen insulineresistentie echter verminderen door het verminderen van onze vetinname.
Het effect is gigantisch. Check ten minste het einde van deze Engelstalige video What Causes Insulin Resistance? om te zien wat er gebeurt als de vetinname afneemt.
Het meest verontrustende van een koolhydraatarm dieet is echter de gezondheid van het hart. Check deze Engelstalige video: Low Carb Diets and Coronary Blood Flow
Dit is de eerste van een 3-delige serie over de oorzaak van diabetes type 2, teneinde meer inzicht te geven in voedingsinterventies ter voorkoming en behandeling van deze epidemie. In The Spillover Effect Links Obesity to Diabetes, praat ik over hoe vet afkomstig uit onze voeding of uit overtollige vetreserves, kan uitmonden in Lipotoxicity: How Saturated Fat Raises Blood Sugar. en laat ik zien dat niet alle vetten even schuldig zijn.
Met toestemming vertaald: Fat is the Cause of Type 2 Diabetes