Je maakt je waarschijnlijk zorgen over het coronavirus. Voor de meesten van ons zijn het angstige vragen: ga ik het coronavirus krijgen? Gaat iemand van wie ik hou het krijgen? En als dit zo is, gaat het virus ons dan doden?
Laten we om te beginnen duidelijk zijn dat niemand ooit een gezondheidsgarantie krijgt. Je kunt nog steeds een hartaanval krijgen, ook al doe je er alles aan om er een te vermijden. Als je optimaal eet, sport, niet rookt, enzovoort, maak je hartaandoeningen of kanker veel minder waarschijnlijk, maar je krijgt geen garantie. De gezondheid van de mens komt gewoon niet met garanties. En natuurlijk kun je er alles aan doen om fit en gezond te zijn en je kransslagaders schoon te houden, hartaandoeningen te vermijden en toch geraakt te worden door een bus, een vallende boom of bliksem. Of je krijgt een hersentumor om redenen die we niet kennen.
Een ding dat je in de geneeskunde leert, is dat we het schip en de zeilen besturen, maar nooit de wind en de golven. We hebben nooit alles onder controle. Er gebeuren slechte dingen met goede mensen die altijd alles goed doen. Maar ze gebeuren veel minder vaak bij degenen die alles goed doen dan bij iedereen, dus wat we doen, is enorm belangrijk. Het verschuift de waarschijnlijkheid.
Dus de vragen over het coronavirus zijn feitelijk vragen over waarschijnlijkheid. En degenen die we kunnen beantwoorden, of op zijn minst, de basis leggen voor antwoorden.
De ultieme vragen zoals – zal ik deze ziekte krijgen en zal het me doden? – kunnen worden opgedeeld in samengestelde delen. De eerste is: wat is mijn risico op blootstelling?
Op dit moment, tenzij je je in een van geconcentreerde bevolkingsgroepen over de hele wereld bevindt waar de ziekte is geconcentreerd, is het antwoord – waarschijnlijk heel, heel, heel erg laag. Er zijn op het moment dat ik dit schrijf (28-02-20), iets minder dan 84.000 gevallen wereldwijd op een populatie van bijna 8 miljard mensen. Dat is één geval per 100.000. Ter vergelijking: het levenslange risico van blikseminslag in de Verenigde Staten is ongeveer één op de 3000. De coronavirus aantallen zouden natuurlijk kunnen veranderen, en zullen dat waarschijnlijk ook doen, maar voor nu zijn de totale gevallen van “een in de vele, vele duizenden”, waardoor blootstelling voor ieder van ons hoogst onwaarschijnlijk is.
Blootgesteld worden is noodzakelijk, maar niet voldoende om geïnfecteerd te raken. Dus de tweede vraag is, als ik wordt blootgesteld, hoe waarschijnlijk is het dan dat ik de ziekte krijg? Dit is het besmettingspercentage. Als we de meest geconcentreerde uitbraak in Wuhan, China, als ons model gebruiken, met de aanname (uiteraard niet helemaal waar) dat iedereen daar werd ‘blootgesteld’, dan is het antwoord op dit moment iets minder dan 79.000 gevallen in een populatie van 11 miljoen . Dat is een infectiepercentage van ongeveer 7 per duizend, ofwel 0,7%.
Eigenlijk is de meest beladen vraag: als ik geïnfecteerd raak, hoe waarschijnlijk is het dan dat de ziekte me zal doden? Dit is het sterftecijfer. Nogmaals, de meest schrijnende cijfers komen uit Wuhan, waar onder de bijna 79.000 geïnfecteerden iets minder dan 2.800 doden zijn gevallen. Die verhouding levert een sterftecijfer op van minder dan 4 per honderd, of iets minder dan 4%.
Ik haast me om me te verontschuldigen voor elke schijn hier dat deze nummers geschikte boodschappers zijn. Elk nummer in deze mix is een echt persoon, net als jij en ik, met een gezin zoals het jouwe of het mijne. Een van de grootste risico’s van de volksgezondheid is het vermogen om de menselijke realiteit ervan te verliezen in een zee van anonieme statistieken. Terwijl ik getallen gebruik om mijn punt te maken, wijs ik naar de mensen achter de sluier van die getallen, die families, en nodig ons allebei uit om de volledige mate van ons condoleance, ons medeleven en de solidariteit van onze menselijke verwantschap daar naartoe te sturen. Onder de berichten van deze en elke pandemie is dat hoe goed we ook zijn in het benadrukken van onze oppervlakkige verschillen, we één grote, wereldwijde menselijke familie zijn – hetzelfde soort dier, met precies dezelfde kwetsbaarheden. COVID-19 maakt het helemaal niet uit wie ons paspoort heeft afgegeven.
OK, terug naar de cijfers. Hier een belangrijke realiteitscheck: we zien veel, veel vaker de lichtste gevallen van een ziekte over het hoofd dan de dood door die ziekte. De dood is moeilijk te missen.
Wat zou het betekenen als dit veelvoorkomende scenario betrekking heeft op COVID-19? Het betekent dat veel meer mensen dan we weten de infectie krijgen, maar met milde symptomen die doorgaan voor verkoudheid, of misschien zelfs helemaal geen symptomen krijgen. Het ‘slechte nieuws’ hier is dat het infectiepercentage veel hoger kan zijn dan we denken. Maar verhoogt dat je risico om de ziekte te krijgen (ja!) En eraan te sterven (nee!)? Ik zal het illustreren.
Stel dat je lid bent van een hypothetische populatie van 2000 mensen. We denken dat deze populatie werd blootgesteld aan coronavirus, dat 200 mensen besmet raakten en dat er 8 stierven.
Het besmettingspercentage is hier (200/2000) of 10% (veel hoger dan de realiteit in Wuhan), en het sterftecijfer is (8/200) of 4% (ongeveer wat tot nu toe is gezien in Wuhan). Als je een typisch lid van deze populatie bent, is je risico om zowel de infectie op te lopen als eraan te overlijden {(200/2000) X (8/200)}, of 0,4%. We kunnen dit direct zien aan de totale bevolking: 8 sterfgevallen op 2000 is, zoals onze berekeningen lieten zien, 4 sterfgevallen op duizend of 0,4%. En als we dit omdraaien, betekent dit dat je kansen om de coronavirus-kogel te ontwijken 99,6% zijn. Dat zijn goede kansen!
Maar wat als we het mis hadden – niet een beetje, maar veel – over het aantal infecties, omdat we er veel over het hoofd hadden gezien die te mild waren om iemands aandacht te trekken? Welnu, misschien zijn er wel 4 keer zoveel geïnfecteerd – 800, in plaats van 200. Dit betekent dat je een grotere kans hebt om het virus te krijgen, maar is het dan waarschijnlijker dat je eraan zult overlijden? Helemaal niet. De simpele wiskunde laat zien waarom.
We hebben nu een infectiepercentage van (800/2000) of een zeer alarmerende 40%. Maar we hebben nu ook een sterftecijfer van slechts (8/800) of 1%. Als we de eerdere berekening herhalen voor je persoonlijk risico om het virus op te lopen en eraan te sterven, hebben we: {(800/2000) X (8/800)}, of… exact hetzelfde 0,4% als voorheen.
Dit geldt voor het coronavirus in de echte wereld. Als we elk geval vinden, is je risico om geïnfecteerd te raken vooralsnog erg laag, en je risico om te overlijden als je dat al doet, is ook erg laag. Als we veel gevallen missen, is je risico op infectie mogelijk veel hoger, maar het risico om te overlijden wanneer je besmet bent is evenredig lager. Het is een nulsomspel en elke som betekent voorlopig een zeer lage kans dat jij of iemand van wie je houdt aan deze ziekte zal overlijden.
Laten we, voordat we afronden, eens kijken naar onze neiging om de risico’s groot te maken (of te vervormen) wanneer we worden geconfronteerd met het nieuwe, het schijnbaar exotische en het onzekere, en laten we eens kijken hoe epidemiologische affiniteit minachtend wordt genegeerd.
Zorgen over het exotische coronavirus overspoelen de wereld nu op alle mogelijke manieren. Degenen die niet bezorgd zijn over het leven, ledematen en geliefden, maken zich zorgen over hun aandelenportefeuilles.
Tot op heden zijn er in totaal 60 gevallen in de Verenigde Staten en nul sterfgevallen. Daarentegen heeft het griepvirus dit jaar tot nu toe maar liefst 40 miljoen van ons besmet (ongeveer 1 op de 9) en 40.000 doden veroorzaakt (een dodental van 1 op de duizend). We wachten ademloos op een snelle ontwikkeling van een vaccin voor COVID-19, ook al gaan we steeds routinematiger om met het griepvaccin dat in feite zeer veilig en effectief is in het verminderen van infectie en overdracht en gericht is op een ziekte die tot dusver in orde van grootte, erger is dan het coronavirus.
Onze voorliefde om risico’s groter te maken is niet alleen tot infectieziekten. Terwijl ik dit schrijf, ben ik slechts enkele dagen verwijderd van de release van mijn nieuwe boek die ik in co-auteurschap met Mark Bittman, How to Eat heb geschreven. We hebben het boek samen geschreven, niet omdat we het niet al druk genoeg hadden, maar omdat het zo belangrijk is om het gesprek over voeding en gezondheid in Amerika met wetenschap door te laten dringen.
Een slechte algehele voedingskwaliteit is tegenwoordig de belangrijkste oorzaak van vroegtijdig overlijden in de Verenigde Staten, met naar schatting 500.000 doden per jaar. Dat is meer dan tien keer erger dan een redelijk slechte griepstam, tot dusver monumentaal erger dan het coronavirus, en het gebeurt elk jaar. Dieet – wat een bron van voeding, levensonderhoud en vitaliteit zou moeten zijn – is hier de reden voor één op de zes doden. En dat is nog maar het topje van de epidemiologische ijsberg, aangezien voeding veel meer morbiditeit veroorzaakt dan vroegtijdig overlijden. Om rechtstreeks te lenen van Dariush Mozaffarian en Dan Glickman in de The New York Times:
Meer dan 100 miljoen volwassenen – bijna de helft van de gehele volwassen bevolking (USA red.) – hebben pre-diabetes of diabetes. Hart- en vaatziekte treft ongeveer 122 miljoen mensen en veroorzaakt jaarlijks ongeveer 840.000 doden, of ongeveer 2.300 doden per dag. Drie op de vier volwassenen hebben overgewicht of obesitas. Met andere woorden, meer Amerikanen zijn ziek dan gezond.
Het blootstellingsrisico voor voeding is 100%; iedereen eet. Dus om coronavirus te laten wedijveren met een dieet, zou ieder van ons moeten worden blootgesteld.
Stel dat het ‘infectiepercentage’ voor voeding de waarschijnlijkheid is dat het je schaadt. Aangezien minder dan 10% van de Amerikanen voldoet aan de aanbevelingen voor groenten en fruit, en aangezien de algehele kwaliteit van het dieet gemiddeld slecht is, kunnen we zeggen dat de voeding – tot op zekere hoogte – schadelijk is voor ten minste 90% van ons. Dus om het coronavirus te evenaren, zouden 90 van de 100 blootgestelde mensen – bijna iedereen – geïnfecteerd moeten raken.
Hoe zit het met sterfte? De sterfgevallen die rechtstreeks aan het dieet worden toegeschreven, vertellen niet echt het hele verhaal. Dieet levert de grootste bijdrage aan diabetes, hartaandoeningen en beroertes, en een belangrijke bijdrage aan kanker, leverziekte, dementie en meer. Minstens 50% van alle voortijdige sterfte is te herleiden tot effecten van een dieet geheel of gedeeltelijk, dus laten we het sterftecijfer 50% noemen. Om het coronavirus te evenaren, zou het virus één op de twee besmette personen moeten doden.
Toegegeven, het coronavirus doodt snel als het doodt, en het dieet heeft de neiging langzamer te doden. Dit is belangrijk, maar minder dan op het eerste gezicht lijkt. Voortijdig en abrupt sterven is slecht, maar voortijdig overlijden na een lange chronische ziekte – het verlies van jaren van leven en jaren van leven – is ook geen koopje. We hebben een aangeboren blinde vlek voor elk risico dat zich langzaam in plaats van onmiddellijk afspeelt – maar klimaatverandering laat zien hoe rampzalig dat kan blijken te zijn. Oké, coronavirus ‘wint’ voor snelheid, maar verdient echt veel minder respect dan het krijgt. Griep rechtvaardigt veel meer. Dieet, moedwillig ontwikkeld om de winst voor te gaan op de volksgezondheid, terwijl het geen duidelijke verontwaardiging oproept, garandeert nog veel meer.
Terug naar COVID-19, zeker is het eng, vooral vanwege de onzekerheden die daarmee gepaard gaan. De relatief onbekende dreiging is altijd de engste. Maar om het coronavirus te evenaren met alledaagse maar enorm grotere risico’s die zich in het zicht verbergen en routinematig worden verwaarloosd, zouden het letterlijke in orde van grootte veel erger moeten zijn dan tot nu toe is aangetoond. Dat kan nog gebeuren, maar we kunnen ook worden getroffen door een grote asteroïde terwijl we ons daar zorgen over maken.
Ik zeg niet ‘maak je geen zorgen en wees gelukkig’. Ik zeg wanneer je zorgen zich richten op jezelf of degenen van wie je houdt, dat ze veel productiever kunnen zijn dan ze alleen te richten op COVID-19. Blijf alles in perspectief zien, behoudt grip, haal een griepprik, bestuur een hybride, maak een wandeling en… eet een salade.
Dit is een letterlijke vertaling van het oorspronkelijke artikel op LinkedIn ‘Am I Going to Get the Coronavirus and Die?’ van David L. Katz