Met de komst van duizenden vluchtelingen naar Nederland, staan voor en tegenstanders lijnrecht tegenover elkaar. Vluchtelingen helpen oké, maar niet in mijn dorp of achtertuin. Waarom zouden wij vluchtelingen moeten helpen wanneer onze ‘eigen’ mensen ook hulp nodig hebben? We moeten vluchtelingen opvangen in de eigen regio. Maar snijden deze opmerkingen hout? Ben je je bewust wat deze mensen hebben doorgemaakt? Heb je überhaupt een idee hoe al die honderdduizenden vluchtelingen leven in de eigen regio zonder uitzicht op een menselijk bestaan? Artsen zonder Grenzen denkt van niet. Volgens deze organisatie heeft iedere crisis en dus ook het vluchtelingenprobleem een menselijke kant. Dit weekend heb ik kennis mogen maken met deze menselijke kant.

Eerder deze week werd ik gegrepen door een bericht van Suzanne, een vriendin van mij op Facebook. Zij vertelde dat ze op bezoek was geweest in Heumensoord, een vluchtelingenkamp in Malden nabij Nijmegen. In het kamp (wat een rotwoord) verblijven op dit moment zo’n 3000 vluchtelingen. Daarmee is Heumensoord het grootste AZC van Nederland. Ze was geraakt door de omstandigheden waarin deze mensen verblijven. Ze opperde het idee om kaarten te schrijven met een persoonlijke boodschap en deze uit te delen aan de mensen. Via Facebook deed ze een oproep waar massaal op werd gereageerd. Maar liefst 238 kaartjes werden er verzameld! De meesten voorzien van een persoonlijke boodschap.

Ik vond het zo’n goed idee dat ik zelf een oproepje heb gedaan in de De Ideeënfabriek waar ik werk. De mensen waren direct enthousiast en zorgden direct voor voldoende kaartjes. Tijdens de lunch stonden de kaartjes met begeleidend schrijven op de lunchtafels en iedereen die het wilde kon er iets opschrijven. Met twee tassen vol zijn wij op zaterdag naar Heumensoord gegaan waar ik het volgende meemaakte.

Heumensoord klinkt als

Heumensoord, het zou een naam kunnen zijn van een Wellness Resort. Maar niets is minder waar. Heumensoord is een kamp waar 3000 vluchtelingen met 30 verschillende nationaliteiten worden gehuisvest. Toen ik voor de bijna 1 kilometer lange toegangsweg stond werd ik overvallen door gemengde gevoelens. Wat kom ik hier eigenlijk doen? Vluchtelingen bekijken? Kaartjes uitdelen? Hoe zouden zij zich voelen? Misschien hebben zij veel meer behoefte aan kleding of speelgoed voor de kinderen? Het voelde allemaal zo ongemakkelijk.

Suzanne vertelde mij dat ik me niet druk hoefde te maken. De mensen waren vooral dankbaar. Dankbaar dat wij onze menselijkheid kwamen tonen en de moeite namen om hun een bezoekje te brengen. Wat ik toen nog niet wist was, is dat er inmiddels veel (vooral lokale) initiatieven zijn om de vluchtelingen welkom te heten in onze samenleving. Naast ‘standaard’ zorg van drie maaltijden, een warm bed en een kledingpakket (beperkt), voelen veel mensen zich geroepen om de daad bij het woord te voegen.

Mensen tonen hun menselijkheid

Zo ontmoette ik bij het kamp Caroline. Een vrouw uit Nijmegen die inmiddels meerdere vluchtelingen bij haar thuis heeft uitgenodigd voor een maaltijd. Zij vertelde mij dat ze al zoveel mensen thuis heeft gehad dat ze inmiddels familie en vrienden inschakelde om een deel over te nemen. Ze vond het een voorrecht om op deze manier haar menselijkheid te tonen. Regelmatig gaat zij naar het kamp om de kinderen te vermaken met haar kleine accordeon.

Maar ook via Facebook organiseren mensen zich om hulp te bieden en om mensen te ‘adopteren’ in onze samenleving. Spontane taalcursussen of het aanbieden van kleding. Het wordt georganiseerd via Facebook. Na mijn bezoek aan Heumensoord ben ik lid geworden van de groep Refugees in Netherlands. Een groep opgezet door de vluchtelingen zelf waarin zij hun dankbaarheid tonen voor de hulp die zij ontvangen. In de omschrijving van de groep staat de volgende tekst.

1. To say that we are grateful for Dutch people here in Nijmegen and generally for their hospitality and kindness
2. To be in touch with Dutch volunteers who can help us to solve small problems
3. We would like to be in contact with Dutch people because we want to be part of society as soon as possible

Via deze groep worden oproepen gedaan, programma’s opgezet en vooral veel gedeeld. Het meest in het oog springende vond ik wel het dankwoord van één van de vluchtelingen. Zij was blijkbaar één van de personen die een kaartje had ontvangen tijdens ons bezoek aan het vluchtelingenkamp en uitte haar dankbaarheid in de Facebook groep met de volgende tekst.

Abas en Zafirah

Tijdens mijn bezoek aan het vluchtelingenkamp maakte ik ook kennis met Abas en Zafirah (namen op verzoek veranderd). Abas woonde en werkte als personal butler bij een zakenfamilie in Damascus. Zafirah werkte bij Unicef en was docente Arabisch aan de universiteit. Beiden leefden een gelukkig bestaan totdat de oorlog uitbrak en zij begonnen te vrezen voor hun leven.

Abas vertelde mij dat zij net een huis aan het bouwen waren. Hij liet me trots een video op zijn telefoon zien van de keuken in aanbouw. Door de oorlog hebben zij alles verkocht en zijn met de hele familie gevlucht. Enkele van hun familieleden zitten nog in Turkije. Abas en Zafirah zijn gematigde christenen en hebben respect voor alle geloven. Zij zijn dankbaar voor de hulp die zij krijgen. Beiden zijn intelligente mensen met een gezonde kijk op het leven. Twintig dagen zijn zij onderweg geweest om uiteindelijk in Nederland aan te komen. Hun uiteindelijke doel is om door te reizen naar Canada, naar familie.

Abas en Zafirah zijn in de gelukkige omstandigheid dat ze wat geld hebben. Verreweg het overgrote deel van de vluchtelingen zijn afhankelijk van de zorg die hen wordt verleend. Zonder uitzicht verblijven zij in een tijdelijk kamp in afwachting van hun verblijfsvergunning of uitwijzing. Hoewel de meesten dankbaar zijn, loopt de stress in het kamp aardig op. Ik weet niet of je wel eens met de hele familie een weekend in een vakantiehuisje hebt gezeten? De meesten onder ons weten hoe gezellig dit kan zijn. Maar we weten ook hoe fijn het is om na afloop weer naar huis te kunnen gaan. Lekker slapen in je eigen bed. In het vluchtelingenkamp in Heumensoord hebben de mensen geen privacy.

Abas en Zafirah en een hele hoop van hun mede broeders en zusters leven daar al drie maanden in een standaard ruimte met 4 stapelbedden en een kast. Geen ruimte om je terug te trekken en constant geluiden van mensen om je heen.

Natuurlijk zijn Abas en Zafirah dankbaar. Dankbaar voor de opvang en voor de nieuwe vriendschappen die zij maken. Ik denk dat zij vooral de menselijkheid waarderen. De aandacht die zij krijgen. De gesprekken die zij voeren. Het deelnemen aan een project buiten het kamp of de uitnodiging voor een maaltijd bij mensen thuis. Het zijn allemaal manieren waarop mensen hun menselijkheid tonen.

Een ervaring rijker

Al met al ben ik een ervaring rijker. Met eigen ogen heb ik gezien wat het betekent voor mensen om een vluchteling in een vreemd land te zijn. Het heeft me geleerd hoe dankbaar ik moet zijn voor wat ik heb. Zelfs in moeilijke tijden hebben wij zoveel meer dan deze mensen.

Maar het heeft me ook geleerd hoe menselijk Nederlanders eigenlijk zijn. De spontane reactie van de medewerkers van de Ideeënfabriek waar ik werk om op korte termijn kaartjes te regelen. De reacties die Suzanne kreeg op haar oproepje en al de hulp die vrijwilligers tonen in het vluchtelingenkamp in Heumensoord. En hoewel ik me nooit echt in hun situatie zal kunnen verplaatsen, heb ik een klein beetje van hun verdriet leren begrijpen.

Tot slot zou ik je willen vragen om nog even de onderstaande video te kijken. Het is een video van Artsen zonder Grenzen waarin de impact van de oorlog wordt getoond. Een dag uit het leven tijdens het Syrische conflict.